wstecz trojmiasto.pl

Oliwa

Serwis poświęcony dzielnicy Gdańsk Oliwa

Historia dzielnicy Oliwa

Dzielnica kojarzy się głównie z Parkiem Oliwskim, katedrą i otoczoną starodrzewem zabytkową zabudową. Jednak to także obszar, gdzie znajduje się nowoczesny kampus Uniwersytetu Gdańskiego, funkcjonują zakłady przemysłowe i coraz więcej firm działających w nowoczesnych biurowcach.

Najbardziej znany symbol Oliwy.
Najbardziej znany symbol Oliwy. fot. Maciej Czerniak/Trójmiasto
Od 1186 roku funkcjonował tu klasztor cystersów. Nazwę nadali zakonnicy w nawiązaniu do drzewka oliwnego. W XIII w. obok klasztoru powstał kościół św. Jakuba, który stał się parafią dla pobliskich (należących do cystersów) wsi oraz przyklasztorna osada z centrum przy dzisiejszym Starym Rynku Oliwskim. zobacz na mapie Gdańska

W XV wieku powstał szpital św. Łazarza (przy dzisiejszym skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej i ul. Opata Rybińskiego zobacz na mapie Gdańska). Wieś rozwijała się przestrzennie poprzez wchłonięcie terenów wcześniejszych małych osad. W 1577 roku została zniszczona podczas napadu wojsk gdańskich (w okresie wojen miasta z królem polskim Stefanem Batorym).

W XVI i XVII w. nad Potokiem Oliwskim i dopływami powstały co najmniej 23 zakłady przemysłowe, a przy części z nich powstały później rezydencje właścicieli. W połowie XVII po zachodniej stronie traktu z Oliwy do Strzyży (dziś ul. Polanki zobacz na mapie Gdańska) powstało kilka dworów. W 1. połowie XVIII w. prawdopodobnie powstało tu kilka barokowych dworków, wieś liczyła wówczas ok. 500 mieszkańców.

W 1772 roku, po konfiskacie majątku opactwa cysterskiego przez państwo pruskie, utworzono sołectwo oliwskie. W 1807 roku wieś należała do I Wolnego Miasta Gdańska. Po sekularyzacji opactwa (dekret z 31 III 1829, faktyczna kasata klasztoru 1831) sołectwo oliwskie liczyło ok. 70 budynków i 400 mieszkańców. Pałac opatów i park stały się własnością państwową w 1836 roku.

W 1. poł. XIX w. wzdłuż dzisiejszej al. Grunwaldzkiej (między ul. Pomorską a Majkowskiego zobacz na mapie Gdańska) powstało os. robotnicze o typowej zabudowie wiejskiej. Podobna zabudowa powstała po południowej stronie dzisiejszej ul. Opata Rybińskiego.

W latach 1864–1871 Oliwę połączono linią konnych omnibusów z Gdańskiem i Sopotem (bez szyn). Dworzec kolejowy w Oliwie został wybudowany w 1870 roku, co zapewniło Oliwie połączenie kolejowe z Gdańskiem i Koszalinem. W latach 1873 – 1879 powstało połączenie z Gdańskiem linią tramwaju konnego (zajezdnia znajdowała się na rogu obecnej ul. Grunwaldzkiej i Pomorskiej zobacz na mapie Gdańska). Połączenie tramwajowe do Gdańska wzdłuż ul. Wita Stwosza powstało w 1901 roku. W 1908 powstała linia tramwajowa Oliwa–Jelitkowo z przystankiem początkowym na Starym Rynku.

W 1882 roku zbudowano murowaną wieżę widokową na wzgórzu Karlsberg (Pachołek zobacz na mapie Gdańska) w miejscu dawnego pawilonu widokowego, a w 1911 otwarto ujęcie wody w Dolinie Leśnego Młyna zobacz na mapie Gdańska. W 1900 zamieszkiwało w Oliwie 6,5 tys. osób. W pierwszych dekadach XX wieku intensywnie rozwijała się zabudowa Oliwy – zarówno dolnej, środkowej, jak i górnej.

1 kwietnia 1907 przyłączono do Oliwy Jelitkowo, Przymorze i Żabiankę. W 1920 roku Oliwa znalazła się w granicach II Wolnego Miasta Gdańska. Po wschodniej stronie torów kolejowych pojawiła się zabudowa mieszkaniowa (teraz ul. Krzywoustego i Bora-Komorowskiego zobacz na mapie Gdańska), fabryki farb i lakierów oraz czekolady. Wytwórnia proszków do pieczenia i środków spożywczych Dr Oetker powstała w 1922 roku.

4 listopada 1925 zarząd gminy podjął decyzję o przyłączeniu Oliwy do Gdańska, od 1 lipca 1926 Oliwa stała się częścią Gdańska. W dawnym Pałacu Opatów otworzono Muzeum Krajowe Historii Gdańska.

Podczas II wojny światowej, w latach 1941–1945, przy Siódmym (VII) Dworze funkcjonował obóz jeniecki (w okolicach dzisiejszych ulic Rodakowskiego i Norblina zobacz na mapie Gdańska). Oliwa została zajęta przez wojska radzieckie 25 III 1945. Krótko potem zaczęła funkcjonować szkoła, gimnazjum i liceum. W lipcu 1945 uruchomiono pierwsze powojenne kino - Polonia (przed wojną funkcjonowało jako kino Roxy), następnie kino Delfin (przy ul. Armii Radzieckiej, dzisiaj Opata Rybińskiego zobacz na mapie Gdańska). W latach 1945–1947 wysiedlono z Oliwy mieszkańców narodowości niemieckiej.

W 1946 uruchomiono linie tramwajowe - do Jelitkowa, Gdańska i Sopotu (odcinek Oliwa – Sopot zlikwidowano w 1961 roku). W 1948 roku pętlę tramwajową przeniesiono z naprzeciwka głównego wejścia do parku zobacz na mapie Gdańska, bliżej skrzyżowania al. Grunwaldzkiej i dzisiejszej ul. Opata Rybińskiego. zobacz na mapie Gdańska

1 V 1954 otwarty został ogród zoologiczny (od 1 I 1957 roku Miejski Ogród Zoologiczny Wybrzeża). W 1972 oddano do użytku Halę Widowiskowo-Sportową „Olivia” przy al. Grunwaldzkiej 470 zobacz na mapie Gdańska, od 1970 roku między ul. Wita Stwosza, ul. Bażyńskiego i al. Grunwaldzką zobacz na mapie Gdańska znajduje się rozbudowywany do dziś kampus uniwersytetu, siedziba Uniwersytetu Gdańskiego.

Opracowano na podstawie Encyklopedii Gdańskiej (wyd. 2012).

Opinie (3)

  • 2017-02-21 13:14

    oliwa jest ekstra!

    oliwa jest super!

    oliwa jest fantastyczna!

    7 lat

    • 0 2

  • 2021-11-05 11:22

    (1)

    "1 kwietnia 1907 roku przyłączono do Oliwy Żabiankę " . co za bzdury !!!!!
    W 1972 - 1976 między ulicami Gospody , Rybacka, Subisława , Pomorska powstało osiedle Żabianka !!!!!!!

    Mieszkanka Oliwy

    2 lata

    • 0 0

    • 2021-11-05 16:34

      Chodzi o tereny, na których później powstały te dzielnice ;)

      czytelnik

      2 lata

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najbliższe imprezy z dzielnicy Oliwa

więcej »

Mapa dzielnicy Oliwa

 

Zdjęcia dzielnicy Oliwa

    Kościoły w dzielnicy Oliwa

    Komisariat Policji

    Rada dzielnicy

    Rada Dzielnicy Oliwa

    80-320 Gdańsk, Opata Jacka Rybińskiego 10

    tel. 58 341-08-84

    Radni dzielnicy:

    Radni miejscy:

    Dom Kultury

    Forum dzielnicy Oliwa

    forum Oliwa »