Oliwa
Serwis poświęcony dzielnicy Gdańsk Oliwa
Historia dzielnicy Oliwa
Od 1186 roku funkcjonował tu klasztor cystersów. Nazwę nadali zakonnicy w nawiązaniu do drzewka oliwnego. W XIII w. obok klasztoru powstał kościół św. Jakuba, który stał się parafią dla pobliskich (należących do cystersów) wsi oraz przyklasztorna osada z centrum przy dzisiejszym Starym Rynku Oliwskim.
W XV wieku powstał szpital św. Łazarza (przy dzisiejszym skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej i ul. Opata Rybińskiego ). Wieś rozwijała się przestrzennie poprzez wchłonięcie terenów wcześniejszych małych osad. W 1577 roku została zniszczona podczas napadu wojsk gdańskich (w okresie wojen miasta z królem polskim Stefanem Batorym).
W XVI i XVII w. nad Potokiem Oliwskim i dopływami powstały co najmniej 23 zakłady przemysłowe, a przy części z nich powstały później rezydencje właścicieli. W połowie XVII po zachodniej stronie traktu z Oliwy do Strzyży (dziś ul. Polanki ) powstało kilka dworów. W 1. połowie XVIII w. prawdopodobnie powstało tu kilka barokowych dworków, wieś liczyła wówczas ok. 500 mieszkańców.
W 1772 roku, po konfiskacie majątku opactwa cysterskiego przez państwo pruskie, utworzono sołectwo oliwskie. W 1807 roku wieś należała do I Wolnego Miasta Gdańska. Po sekularyzacji opactwa (dekret z 31 III 1829, faktyczna kasata klasztoru 1831) sołectwo oliwskie liczyło ok. 70 budynków i 400 mieszkańców. Pałac opatów i park stały się własnością państwową w 1836 roku.
W 1. poł. XIX w. wzdłuż dzisiejszej al. Grunwaldzkiej (między ul. Pomorską a Majkowskiego ) powstało os. robotnicze o typowej zabudowie wiejskiej. Podobna zabudowa powstała po południowej stronie dzisiejszej ul. Opata Rybińskiego.
W latach 1864–1871 Oliwę połączono linią konnych omnibusów z Gdańskiem i Sopotem (bez szyn). Dworzec kolejowy w Oliwie został wybudowany w 1870 roku, co zapewniło Oliwie połączenie kolejowe z Gdańskiem i Koszalinem. W latach 1873 – 1879 powstało połączenie z Gdańskiem linią tramwaju konnego (zajezdnia znajdowała się na rogu obecnej ul. Grunwaldzkiej i Pomorskiej ). Połączenie tramwajowe do Gdańska wzdłuż ul. Wita Stwosza powstało w 1901 roku. W 1908 powstała linia tramwajowa Oliwa–Jelitkowo z przystankiem początkowym na Starym Rynku.
W 1882 roku zbudowano murowaną wieżę widokową na wzgórzu Karlsberg (Pachołek ) w miejscu dawnego pawilonu widokowego, a w 1911 otwarto ujęcie wody w Dolinie Leśnego Młyna . W 1900 zamieszkiwało w Oliwie 6,5 tys. osób. W pierwszych dekadach XX wieku intensywnie rozwijała się zabudowa Oliwy – zarówno dolnej, środkowej, jak i górnej.
1 kwietnia 1907 przyłączono do Oliwy Jelitkowo, Przymorze i Żabiankę. W 1920 roku Oliwa znalazła się w granicach II Wolnego Miasta Gdańska. Po wschodniej stronie torów kolejowych pojawiła się zabudowa mieszkaniowa (teraz ul. Krzywoustego i Bora-Komorowskiego ), fabryki farb i lakierów oraz czekolady. Wytwórnia proszków do pieczenia i środków spożywczych Dr Oetker powstała w 1922 roku.
4 listopada 1925 zarząd gminy podjął decyzję o przyłączeniu Oliwy do Gdańska, od 1 lipca 1926 Oliwa stała się częścią Gdańska. W dawnym Pałacu Opatów otworzono Muzeum Krajowe Historii Gdańska.
Podczas II wojny światowej, w latach 1941–1945, przy Siódmym (VII) Dworze funkcjonował obóz jeniecki (w okolicach dzisiejszych ulic Rodakowskiego i Norblina ). Oliwa została zajęta przez wojska radzieckie 25 III 1945. Krótko potem zaczęła funkcjonować szkoła, gimnazjum i liceum. W lipcu 1945 uruchomiono pierwsze powojenne kino - Polonia (przed wojną funkcjonowało jako kino Roxy), następnie kino Delfin (przy ul. Armii Radzieckiej, dzisiaj Opata Rybińskiego ). W latach 1945–1947 wysiedlono z Oliwy mieszkańców narodowości niemieckiej.
W 1946 uruchomiono linie tramwajowe - do Jelitkowa, Gdańska i Sopotu (odcinek Oliwa – Sopot zlikwidowano w 1961 roku). W 1948 roku pętlę tramwajową przeniesiono z naprzeciwka głównego wejścia do parku , bliżej skrzyżowania al. Grunwaldzkiej i dzisiejszej ul. Opata Rybińskiego.
1 V 1954 otwarty został ogród zoologiczny (od 1 I 1957 roku Miejski Ogród Zoologiczny Wybrzeża). W 1972 oddano do użytku Halę Widowiskowo-Sportową „Olivia” przy al. Grunwaldzkiej 470 , od 1970 roku między ul. Wita Stwosza, ul. Bażyńskiego i al. Grunwaldzką znajduje się rozbudowywany do dziś kampus uniwersytetu, siedziba Uniwersytetu Gdańskiego.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Gdańskiej (wyd. 2012).
Opinie (3)
-
2017-02-21 13:14
oliwa jest ekstra!
oliwa jest super!
- 0 2
-
2021-11-05 11:22
(1)
"1 kwietnia 1907 roku przyłączono do Oliwy Żabiankę " . co za bzdury !!!!!
W 1972 - 1976 między ulicami Gospody , Rybacka, Subisława , Pomorska powstało osiedle Żabianka !!!!!!!- 0 0
-
2021-11-05 16:34
Chodzi o tereny, na których później powstały te dzielnice ;)
- 0 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Zdjęcia dzielnicy Oliwa
Kościoły w dzielnicy Oliwa
-
Parafia Rzymskokatolicka p.w. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej
80-322 Gdańsk, Polanki 131
Proboszcz: O. Albin Chorąży (OCist.)
tel: 58 552-11-94 -
Parafia Rzymskokatolicka
80-330 Gdańsk, bp. Edmunda Nowickiego 5
Proboszcz: Ks. Prałat dr Zbigniew Zieliński
tel: 58 552-47-65
Komisariat Policji
-
Komisariat Policji IV w Gdańsku
80-316 Gdańsk, Kaprów 14
tel: 47 741-14-22
Rada dzielnicy
Radni dzielnicy:
Radni miejscy:
Dom Kultury
-
Klub Osiedlowy Ad-Rem
80-336 Gdańsk, Józefa Czyżewskiego 12
-
Klub Seniora Prometeusz
80-308 Gdańsk, Polanki 121
tel: 58 552-33-32, 552-19-52
Forum dzielnicy Oliwa
-
Położenie inwestycji w zabytkowej części Oliwy,...
17 odpowiedzi -
Niestety może i osiedle ładne, ale nawierzchnia...
1 odpowiedzi -
proszę o informacje dlaczego nie są odśnieżane...
-
Apartamenty willowe Kwietna powstają w Starej...
9 odpowiedzi -
Dziewczyny moze cos pomożecie bo juz wysiadam....
26 odpowiedzi -
Chcesz nauczyć się, jak tworzyć własną...
-
Osiedle powstanie w otoczeniu zieleni, w...
37 odpowiedzi -
Dzień dobry, chciałam zapytać gdzie na terenie...